نقش ضمیر ناخودآگاه در نقاشی کودکان و سبک سوررآلیسم
دانلود پروژه نقش ضمیر ناخودآگاه در نقاشی کودکان
هنر سوررآلیسم
نقاشی سبک سوررآلیسم
ارتباط ضمیر ناخودآگاه در کشیدن نقاشی کودکان
سبک سوررآلیسم
فهرست
چکیده
پیشگفتار
مقدمه۱
فصل اول: ضمیرناخودآگاه چیست
بخش اول
ضمیر ناخود آگاه چیست؟۹
آشنایی با دو نیمکره۱۲
بخش دوم
فروید و ضمیر ناخودآگاه۲۱
نظریه‌هایی در مورد ناخودآگاه۳۰
فصل دوم : آفرینش هنری کودکان
بخش اول
تاریخچه مطالعه نقاشی کودکان۴۱
طبقه‌بندی مراحل رشد نقاشی در کودکان۴۲
الف خط‌خطی کردن ( از تولد تا دو سالگی )۴۳
ب از دوسالگی تا پنج سالگی ( ماندالا)۴۵
ج پنج تا هشت سالگی (شفاف‌بینی )۴۸
د- هشت تا سیزده سالگی (واقع‌گرایی بصری)۴۹
مراحل رشد از دیدگاه پیاژه ۵۱
مراحل رشد از دیدگاه فروید۵۸
بخش دوم
نقاشی چیست؟۶۶
الف خط ۶۷
ب فضا۶۸
ج رنگ۶۹
د تصویر ۶۹
هـ سنبلها و نمادها۷۰
نظریهای ادراکی تصاویر۷۲
الف نظریه‌های پرسپکتیوفرافکنی۷۲
ب نظریه‌های بوم شناختی گیبسون۷۴
ج نظریه ساختمان‌گرایان درباره ادراک تصویر۷۶
د نظریه گشتالت ادراک تصویری۷۹
بخش سوم
فرآیندهای پیچیده نقاشی و تأثیرات آن بر نقاشی کودکان۸۴
الف زبان گرافیکی در نقاشی کودکان۸۵
شکلهای ساده۸۵
رجهان الگو و حرکت۸۸
ترکیب‌بندی شکلهای و خطوط۸۹
تعیین محل۹۰
ترتیب و توالی۹۱
برنامه‌ریزی۹۲
طرح۹۳
ب تأثیر موقعیت نسبی نقاشی۹۵
ج تأثیر سرمشقهای بصری و مکانی۹۶
فصل سوم
افکار فروید و کاربردهای ضمیر ناخودآگاه در شکل‌گیری سبک سوررآلیسم
بخش اول
هنر نوین۱۰۹
سرآغاز۱۰۹
الف مفهوم، شناخت، تصویر۱۱۰
ب سبک، شکل، محتوا۱۱۳
بخش دوم
دادا بستری برای سوررآلیسم۱۱۸
الف باروک تا دادا۱۱۹
ب داداایسم۱۲۵
آغاز کار۱۲۵
مانیفست و بیانیه‌ها۱۲۹
نتیجه و پایان کار داداایسم۱۳۱
بخش سوم
فروید و مراتب سوررآلیسم۱۳۶
الف اتوماتیسم پدیده خود انگیختگی۱۳۶
ب ضمیر ناخودآگاه۱۴۲
تخیل۱۴۴
رؤیا۱۴۷
نماد۱۵۱
ج از ارسطو تا هگل۱۵۴
د -نظریه‌های هنری فروید۱۵۹
تصعید یا برتر نمودن۱۶۱
بخش چهارم
سوررآلیسم
الف- آغاز کار۱۶۵
ب- بحثی در باب سوررآلیسم۱۶۶
فصل چهارم:
مقایسه نقش ضمیر ناخودآگاه در آثار هنری کودک و هنرمندان سوررآلیسم
بخش اول
روش تحلیلی ساختار نقاشی کودکان۱۶۹
سرآغاز۱۶۹
بررسی ویژگی‌های ساختاری و محتوای نقاشی در کودکان۱۷۱
الف تحلیل فضای نقاشی کودکان۱۷۱
ب خطوط ترسیمی۱۷۵
ج –رنگ و تخیلات۱۷۷
نماد رنگها۱۸۴
جنبه های تحلیلی ساختار نقاشی کودکان۱۹۰
الف نمادگرایی کلی و اجزای نمادین در نقاشی کودکان۱۹۱
خانه درخت آدمک۱۹۱
بررسی سمبولیک ( اعضای آدمک )۲۰۴
الف سر ۲۰۴
ب صورت۲۰۴
ج تنه۲۰۷
د اعضا۲۰۸
هـ خورشید و ماه۲۱۱
و حیوانات۲۱۳
نقاشی و ناسازگاری۲۱۵
عقب افتادگی ذهنی۲۱۷
تفسیر نقاشی کودکان۲۱۸
سایه زدن۲۱۸
هنر و درک هنری کودکان۲۲۹
بخش دوم
تحلیل آثار نقاشی سوررآلیسم۲۳۲
سر آغاز ۲۳۲
تحلیل در آثار نقاشی سوررآلیسم۲۵۸
اتوماتیسم در اروتیسم درسوررآل۲۶۰
نقش جنسیت در آثار کودکان۲۸۹
الف ترسیم آدمک و مراحل تحول عاطفی۲۸۹
مرحله دهانی۲۸۹
مرحله مقعدی۲۹۰
مرحله احلیلی۲۹۱
مرحله اد‌یپیتناسلی۲۹۲
ب اولین ترسیمهای کودک از اختلاف جنسیت۲۹۳
ج رمزگرایی جنسی در نقاشی۲۹۴
د نمادهای جنسی در آثار نقاشی کودکان۲۹۶
نتیجه گیری۳۰۹
منابع و مآخذ۳۱۵
مقدمه :
انسان بدوی چون «دم» یا «روان» خود را شناخت، بر او نام همزاد داد و در تصویر برکه‌ها با او ملاقات و در سایه هایش او را همراه نمود و موجودات دیگر را نیز به خود قیاس سپس بر این باور شد که جادو علمی است قابل اطمینان و او را از گزند حوادث مصون و بر غلبه با دشمنان یاری می دهد . او با جادو ، رقصها ، شکلهای نقاشی شده بسیار ساده و انتزاعی و باورهایی راسخ ، بر مراسم جادویی تأکید می ورزید و این اعمال را تنها داروی امراض و برکت ریزش باران و غلبه بر رقیب و شکار می دانست . ولی هر چه از عمر بشر گذشت ، برخورد اوبا عالم خارج بیشتر ، و آزمایشهای او مکررتر شد . حوزه دید و دریافت او وسعت گرفت و مفاهیم کهنه بی اعتبار گشت . بشر بیش از بیش به جدایی بی جان و جاندار و انسان و حیوان پی برد . جان را به حیوانات و گیاهان مختص ساخت و خود را واجد چیزی پنداشت برتر و فاخرتر از جان سائقه خودبینی بر آن شد که «روان» یا «روح» آدمی کاملا” از جسم مستقل است و بر خلاف «جان حیوانی» با مردن تن، نمی میرد . او در جریان قرون ، مفهوم «روح» را گسترد و حالات«درونی»خودرا که نمی توانست به عضو معینی نسبت دهد ، نشأت روح مرموز خود دانست. [۱]«افلاطون مانند سقراط «روح» را جوهری فعال خواند که در انسان سه جلوه دارد:
عقلی و شوقی و شهوی . جلوه عقلی برترین جلوه هاست . باید بدان گرائید و کوشید تا همواره بر دو جلوه دیگر چیرگی ورزد[۲]».
«از یکسو ارسطو وحدت و هماهنگی موجود میان فعالیت های ارگانیسم را «روح» نامید، روح ارسطویی به سه وجه ظاهر می شود : یکی بصورت روح گیاهی که کارش تغذیه و تولید مثل است ، دیگری روح حیوانی که احساس وتخیل را می سازند ، دیگری روح عقلی که باقی و خالد است۲».
از سوی دیگر ، طبیبان یونانی وجود روح را مورد تردید قرار دادند و بدن را موجه «حالات روانی» تلقی کردند . در قرن پنجم (قبل از مسیح) ، الکسئون از تشریح بدن انسان و تأمل در چگونگی امر «دیدن» پی برد که «مغز» انسان مبدأ اصلی حالات روحی است . ولی مغز به خودی خود کار نمی‌کند ، بلکه به وسیله «حواس» از عالم خارج مایع می‌گیرد.
با انحطاط یونانیان و برقراری رومیان بازار هواداران روح مجددا” گرم شد . دانشوران یهودی که در اسکندریه علمدار حکمت شدند ، معتقدات یهود را با فلسفه یونانی آمیختند و بیش از بیش میان جسم و جان تفاوت گذاشتند . پس از آن مسیحیت اعلام داشت که تفاوت ایندو از زمین تا آسمان است .
رنسانس اروپا ، دنیای کهنه را با تمام مفاهیم و معتقداتش لرزانید با حضور رنسانس علم و ادبیات از اسارت دین آزاد شد .بشر با چشمان باز به تماشای عالم پرداخت به خود و آینده امیدوار گشت . و بر خلاف قرون وسطی از فکر آخرالزمان و قیام قیامت انصراف جست «اهل علم در دو میدان وسیع، بکار پرداختند . گروهی به حل و فصل مشکلات اجتماعی انسان ، و گروهی بشناخت قوای طبیعی برخاستند . مساعی این هر دو دسته بضعف دین و قدرت علوم منجمله روانشناسی انجامید[۳]».
«فرانسیس بیکن باب مشاهده و تجربه را گشود . رسانید که از گوشه گرفتن و خیال بافتن و کائنات را با مفاهیم مجهولی چون «روح» و«خدا» توجیه کردن، بجایی نتوان رسید . باید بتهای فردی و سنت های اجتماعی را در هم شکست و با شکیبایی در حوزه واقعیات بمشاهده و تجربه پرداخت . زیرا به قول «گالیله» : «حتی با هزار دلیل هم نمی توان یک حقیقت تجربی را باطل کرد[۴]».
با این همه روح از عرصه روانشناسی بیرون نرفت دکارت و پیروانش اگر چه نسبت به معارف گذشتگان شک نمودند و با احتیاط بحلاجی تفکرات قبل پرداختند ، اما همچنان متأثر سنتها باقی ماندند و از یک سو تضاد بین جسم و روح را مورد تاکید قرار دادند و از سوی دیگر حرکات حیوانات را تحت تأثیر عوامل مبهمی بنام «نفوس حیوانی» پنداشتند.
دوره روشن فکری از اواخر سده هفدهم آغاز گشت و در هر کشوری به رنگی در آمد: در انگلیس با مردمی اهل آزمایش و عمل ، به صورت دبستان «تجربی» در آلمان و فرانسه با اهلیتی که نظر بر عمل چیرگی داشت، دو دبستان «عقلی» و «طبیعی» اهمیت یافت . تجربیون میگفتند که نفسانیات ناشی از آزمایش های واقعی فرد است . عقلیون باور داشتند که قوای عقلی جدا از بدن است ولی با آن ارتباط دارد. طبیعیون معتقد بودند که حالات روحی مثل حرکات بدنی ، نمودهایی است که مکانیکی و مبتنی بر اعضای بدن.
در نظر پدر روانشناسی جدید ، هابس(Hobbes)، عقل یا علم عبارت از تأثیراتی است که جبرا” بواسط حواس از عالم مادی گرفته می شود . تأثیر حسی نیز خود چیزی جز «حرکت» نیست . حرکتی که از انسجام برمی خیزد و از طریق اعضای حسی و اعصاب به مغز ما می رسد . بنابراین «احساس» حرکتی است که از اشیاء خارجی بر می خیزد و به مغز منتقل می شود . «خیال» دنباله یا اثر حرکتی است که نخست «احساس» را برمی‌انگیزدو سپس متوقف می شود. «رویاء» هم مانند «خیال» ادامه حرکات مغزی است در غیاب محرک خارجی «عقل» و «استدلال» نیز جمع و تفریق احساسات و خیالات است[۵]».
لاککه شالوده علم روانشناسی را نهاد . برخلاف دکارت ، وجود «مفاهیم فطری» یا «عقل مادرزاد» را رد کرد ، و اعلام کرد که نفسانیات ما محصول دو عامل ماشینی است : «احساس» و «تفکر» . عمل احساس سبب اخذ و دریافت تصاویر اشیاء خارجی است، و عمل تفکر باعث آمیختن تصاویر، و تشکیل قوای عقلی از قبیل «حافظه» و «تخیل» و «استدلال» اما عمل تفکر ناشی از عقل یا روح نیست ، بلکه تابع و ماحصل قوانین «پیوستگی» تصورات است . [۶]
تا اواخر قرن نوزدهم این کشاکش بی انتها به دو گونه حالت روانی انجامید ؛ یکی آنها که در حوزه عقل و ادراک میگنجد، دیگری آنها که غیر قابل ادراک است. رسو و رومانتیک های پس از او نیز از تمایلات و حالات غیر منطقی انسان دفاع نمودند و گفتند که ما در زیر فشار الزامات تمدنی ، از امیال نهانی خود چشم پوشیده و بتظاهر تمدن آلود خود، اکتفا کرده‌ایم . هربارت و بنه که از باطن لاشعور ( ناخودآگاه) انسان بتفصیل سخن راندند، روان را به کوهی از یخ شناور تشبیه کردند که فقط جزئی از آن ، سر از آب برمیاورد و ما بقی یعنی قسمت اعظم در دل آب نهان می ماند . شوپن هونرو نیچه شورهای فطری و جلوه های روانی انسان را به هنگام رویاء و خیالبافی و جنون باز نمودند .
انسان هم ، چنانکه شوپن هونر گفت : در آغاز زندگی ، لاشعور و ناخودآگاه است و پس از رشد و تکامل شخصیت نیز در مواردی مانند رویا و خیالبافی و حال اغماء از خود بیخود می شود و از عقل بیگانه می گردد . پس احساس حیات ، ناخودآگاه و غیر عقلی است . اما ناخودآگاهی برتر از خودآگاهی است چرا که منبع الهام و اشراق و نبوغ است . بر همین سیاق جیمز روان را شامل روان خودآگاه و روان ناخودآگاه پنداشت و روان ناخودآگاه را بسی ژرف و نیرومند تلقی کرد. برگسون نیز با بینش عارفانه خویش ناخودآگاهی را شناخت و توجیه نمود . [۷]
از اواسط قرن نوزدهم ، به اقتضای تحولات اجتماعی شدید اروپا ، نحوه تفکر عوض شد . انسان که تاکنون موجودی کمابیش ثبات طلب یا استاتیک بود ، یکسره تحول پرست و دینامیک شد . همچنان که به شکستن سنن اجتماعی پرداخت . قشر ظاهری نظام عقلی نیز از هم پاشید و در زیر آن ، دنیای بی نظام و ناهنجاری یافت . دوره اندیشه دکارتی به سر رسید . دکارت تمام وجود انسان را منحصر به عقل اول دانست ؛ «می اندیشم پس هستم» و در پاسخ آن کلاکس چنین گفته بود : «می خواهم پس هستم» در طی این دوران ملوُن‌الفکر خواست و اراده لاشعور به جای عقل و شعور نشست . از اینرو در نیمه دوم قرن نوزدهم ، شخصیت قشری عقلی و حالات روانی عادی و مقرون به عقل ، تدریجا” جای خود را به حالات غیر عادی و غیر عقلی داد . حال ، دنیای دانش نیازمند کسی بود تا بیاید و بی هراس اعماق درون انسان را بکاود. روان مردم متعارف و غیر متعارف را تحلیل کند و با آمیختن روانشناسی انسان متعارف و غیر متعارف ، واقعیت وجودی آن را دریابد . فروید این احتیاج و انتظار را بر آورد .[۸]
هر چند که علم روانکاوی (پسی کانالیز) را مدیون زحمات بی شائبه فروید هستم اما ، رسیدن به این مقام ، بر پایه کلیه نظراتو اعتقادات بشر اولیه تاکنون ، پی ریزی شده است . شاید بتوان فروید را چشمی بازتر و دلی آشناتر برای گردآوری و همسو ساختن عقاید و نظرات دانست : همانطور که لویی پاستور می گوید :
« شانس در خدمت ذهن آماده است.»
بخش اول
ضمیر ناخودآگاه چیست ؟
آدمی از دیر باز در پی شناخت ذات خویش بوده است . معرفت نفس پدیده تازه و نوظهوری نیست و قدمتی به تاریخ بشریت و فرهنگ تمدن دارد . تا آنجا که پوئیدن راه کمال و رسیدن به خوشبختی را همطراز معادل کشف قلمرو باطن به شمار آورده اند . هر چند که معیارهای انسان ها به لحاظ فردی و اجتماعی متفاوت هستند اما همگی ما خوب می دانیم که نیروی اندیشه و تعقل بر ضمیر ناخودآگاه هر کس حکمفرماست . ضمیر ناخودآگاه یا آنچه که از پشت چشم های ما بر این دنیا می نگرد و در لحظات سکوت و آرامش ما را در خود پناه می دهد و در درون خود دنیایی ژرف و بی کران از احساسات عواطف و استعدادهای کشف ناشده دارد و این شاید تنها به خاطر درگیر بودن ذهن ما به چراها و اگر های روزمرگی است .
دنیای درونی هر کس رابطه ای مستقیم با دنیای بیرونی اش دارد . دنیای درونی سراسر لیبریز، ادراکات ، احساسات ، اندیشه و نظرات که مانند جیوه ای مایع در سرتاسر بدن دائما در حال انبساط و انقباض اند تغییر حال و هوایی درونی در افعال بیرونی تصویر می شود . و زندگی تجسمی در امتداد اندیشه هاست . پس آغاز فصل را به دعایی که مبین این گفته‌هاست می سپاریم .
یا مقلب القلوب و الابصار
یا مدبر اللیل و النهار
یا محول الحول و الاحوال
حول حالنا الی احسن الحال
چه بسا از خود می پرسیم : چرا دنیای عینی ما بازتاب افکار و پندارهای ماست ؟ و اصولا” دنیای ذهنی ما چیست ؟ کاربرد اراده ما تا به کجاست ؟ تأثیر دنیای درونی بر سلامتی جسم، خلق هنر ، کشفیات بشر تا به کجا خواهد بود ؟ چرا در میان انسانهایی با شباهتهای ظاهری تفاوتهای بسیاری دیده می شود ؟ و . . . تا به آنجا که کار کرد نقش ضمیر درونی ما در روند زیستن چه می تواند باشد ؟
سئوالها در این زمینه و بخصوص در فراگرد ضمیر ناخودآگاه و کارآیی تفکر و تعقل فراوان است و حد و مرزی نمی توان برای آنها قائل شد .
بیشترین حضور ضمیر ناخودآگاه در جسم هر شخص،دستگاه عصبی خصوصا” در مغز نهفته است . مسأله روان هر شخص ارتباط تنگاتنگی با سیستمهای اعصاب وی دارد . و سیستم اعصاب نقش موثری را در سلامتی دیگر ارگانیسمهای بدن ایفا می کند .
سپس سلامتی و خلاقیت در زندگی و امور ادراکی ارتباط نزدیکی به روان سالم در انسان ها دارد . البته تفاوت انسانها در نوع جمع آوری اطلاعات و تبدیل خلاقانه آن است که عامل اصلی اختلاف در میان آنهاست . کشفیات اخیر در رابطه با کار مغز شروع به توضیح این دو روند کرده است .
بخشی از تحقیقات اخیر در مورد مغز انسان در این فصل مورد بحث قرار می گیرد .
معرفی دستگاه عصبی
«دستگاه عصبی . از مغز ، نخاع شوکی واعصاب محیطی تشکیل شده است . کار این دستگاه کنترل و هماهنگ سازی فعالیتهای سلولی در سرتاسر بدن می باشد . دستگاه عصبی با واسطه انتقال امواج الکتریکی کنترل تمام بدن را انجام می دهد . امواج الکتریکی توسط رشته های عصبی از مغز خارج می شوند پاسخ به این امواج تقریبا” در همان لحظه دریافت موج محرک ، انجام می شود . زیرا امواج به شکل تغییر پتانسیل الکتریکی منتقل می‌گردند[۹]».
۱- مغز
«از نظر معیارهای آناتومیک مغز را به سه دسته بزرگ حفره ای تقسیم می نمائیم
قدامی- حاوی نیمکره های مغزی و لوب های پیشانی
میانی-حاوی لوب های آهیانه ، گیجگاهی و پس سری .
خلفی-حاوی ساقه مغز و مخچه است .
مغز در جعبه استخوانی محکمی به نام جمجمه ]قرار گرفته. که[در زیر جمجمه توسط سه لایه یا مننژ پوشیده شده ]است .[مننژ ها نوعی بافت همبند فیبری هستند . که عمل حمایت ، حفاظت و تا حدود کمی تغذیه مغز را انجام می دهند . مخ دارای دو نیم کره و چهار لب است . ماده خاکستری در سطح مغز قرار دارد و ماده سفید بخش درونی مخ را تشکیل می دهد . نیمکره های مغزی بزرگترین بخش دستگاه عصبی مرکزی هستند و مسئول عملکرد و هوش و ذکاوت شخص می باشند۲».
۱-فروید، زیگوند، آینده یک پندار ، هاشمی رضی ، چاپ دوم ، انتشارات آسیا، تهران (۱۳۵۷) ص ۱۵۴تا ۱۴۳٫
۱-آریان پور . امیرحسین، فرویدیسم چاپ دوم انتشارات امیرکبیر. تهران (۱۳۵۷) ص ۲۰و۱۹٫
۲- آریان پور، همان منبع ، ص ۲۲٫
۱- آریان پور.امیرحسین.فرویدیسیم .ص ۲۲٫
[۴]- آریان پور. امیرحسین . همان منبع، ص ۲۳٫
۱-آریان پور ، فرویدیسم، ص ۲۴ .
۱-( ر . ک ) ، فروید، زیگموند، آینده یک پندار ، ۲۴۷ ، ۲۳۸ .
۱- آریان پور، امیرحسین ، فرویدیسم ، ص ۳۰ .
۱- آریان پور، ،فرویدیسم،، ص ۳۳ ، ۳۲٫
۱- (ر.ک) برونر ، سوردارث (Broner & Suclorth)، پرستاری داخل جراحی ، دکتر مرتضی دلاورخان ، چاپ دوم ، انتشارات بشری، تهران (۱۳۷۲ ) ، ص ۷٫
۲- برونر ، سورراث ، پرستاری داخل جراحی ، ص ۸ .
هنر سوررآلیسم
نقاشی سبک سوررآلیسم
ارتباط ضمیر ناخودآگاه در کشیدن نقاشی کودکان
سبک سوررآلیسم
دانلود پروژه نقش ضمیر ناخودآگاه در نقاشی کودکان
مطالب مرتبط بیشتر:
بررسی و شناخت علل و عوامل مرتبط با پیری اجتماعی…
رابطه سندرم پیش از قاعدگی با پرخاشگری در دانشجویان دختر
نقش مددکاران اجتماعی در رابطه با حمایت و جلوگیری از…
پایان نامه بررسی و شناخت علل اعتیادزدگی معتادین در حال…
پایان نامه بررسی میزان اضطراب درمیان زنان شاغل و خانه…
بررسی نقش فشارهای عصبی در کارآیی مدیران
تاثیر اسباب بازی در بهبود کودکان پیش دبستانی بستری در…
بررسی عوارض مختلف ناشی از مهاجرتهای بین المللی و تاثیر…
بررسی تاثیر فرزند ناتوان هوشی بر کارکردهای مختلف خانواده
پایان نامه توانمند سازی کارکنان کلید بهره وری سازمان
بررسی رابطه بین سبک اسناد و سلامت روانی در بین…
بررسی رابطه تیپ شخصیت درونگرا و برونگرا با ارتباط پنهانی…
پایان نامه بررسی میزان اضطراب و ارتباط پنهانی با جنس…
پایان نامه بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضد اجتماعی بین…
پایان نامه بررسی تاثیر ورزش بر روی استرس دختران دانشجو…